Jak konstruować kryteria oceny zachowania

Roczną ocenę klasyfikacyjną ustala się według następującej skali: wzorowe – bardzo dobre – dobre – poprawne – nieodpowiednie – naganne (z wyjątkiem klas I-III szkoły podstawowej, gdzie ocena ma formę opisową).

Proponuję następujące etapy tworzenia szczegółowych kryteriów oceniania zachowania:

1. Stworzenie modelu absolwenta, czyli idealnego portretu ucznia kończącego szkołę:
   • Jakich absolwentów chcemy wychować?
   • Jakie cechy powinni posiadać?
   • Jakie kompetencje i umiejętności mają rozwinąć podczas pobytu w szkole?
   • Jak chcemy, by funkcjonowali w społeczeństwie?
2. Analiza programu wychowawczo-profilaktycznego:
   • Jakie postawy i zachowania chcemy modelować?
   • Jakie aktywności, zajęcia i programy mają w tym pomóc?
   • Jakie są potencjalne zagrożenia w obszarze bezpieczeństwa uczniów i jak chcemy im zapobiegać?
   • Kto i w jaki sposób opiekuje się społecznością klasową i szkolną?
3. Urealnienie stworzonej listy:
   • Jakie są nasze priorytety?
   • Co jest możliwe do realizacji w naszej szkole?
   • Co się dotychczas sprawdziło, a co nie?
   • Które kryteria uważamy za najważniejsze (najcenniejsze)? Dlaczego?
   • Które kryteria są mniej ważne, ale chcemy, by znalazły się w systemie oceniania zachowania? Dlaczego?
4. Konsultacja ze społecznością uczniowską:
   • Jakie postawy i zachowania społeczność uczniowska uważa za ważne?
   • Jakie są propozycje uczniów w zakresie oceniania zachowania?
   • Jak oceniają aktualnie stosowane kryteria?
   • Jak powinniśmy uzupełnić projekt nauczycieli?
5. Opisanie szczegółowo kryteriów oceniania:
   • Co uczeń musi na poszczególne oceny?
   • Jaką wartość mają konkretne postawy/działania?
   • Kto i w jaki sposób to mierzy?

Uwaga – wszystkie kryteria muszą być zgodne z przepisami zewnętrznymi!

Ocenianie zachowania uczniów nie jest możliwe bez ich udziału. Trzeba rozmawiać z nimi o tym aspekcie życia szkolnego jak najczęściej. Na pewno konieczne jest spotkanie informacyjne na początku roku szkolnego, podczas którego nauczyciele zapoznają podopiecznych z systemem oceniania zachowania oraz jego kryteriami. Po wakacjach poczucie obowiązku i świadomość konieczności sprostania określonym wymaganiom trochę się rozmywa. Można na to poświęcić lekcję wychowawczą (lub jej część). W mniejszych placówkach można zwołać w tym celu zgromadzenie społeczności szkolnej – to jednocześnie sposobność do zacieśniania więzi międzyklasowych.

>> Czytaj też: Ocenianie zachowania – co warto robić, a czego unikać

W trakcie semestru nauczyciele powinni zwracać uwagę na funkcjonowanie uczniów na lekcjach i poza nimi. Dostrzegać i nagradzać (choćby dobrym słowem) zaobserwowane pozytywne postawy. A także wdrażać zadania edukacyjne, które pomagają wzmacniać pożądane postawy i zachowania oraz uczą umiejętności społecznych. Jednocześnie muszą szybko reagować na niepokojące zjawiska i rozmawiać o nich z uczniami oraz wychowawcą klasy. Rozmowa powinna motywować podopiecznego do zmiany zachowania, a nie być narzędziem kary.

Anna Kiełczewska, ekspert portalu ePedagogika.pl